‘පරයා’ හිතට ටිකක් නොවේ මහ හුඟක් අමුතුවට වදින වචනයක්. ටිකක් විතර බරපතළ, එහෙම නැත්නම් නොකිය යුතු වචනයක් වගෙත් හිතෙනවා. කොටින්ම කියනවා නම් කුණුහරුපයක් එහෙම නේද ඔබටත් හිතුණේ. පොඩි දරුවෙක් ඉන්න තැනකදි මේ වචනය කියවුණොත් අපොයි කියලා නොහිතුණොත් නේද පුදුමේ? කවුරු හරි ඔබට පරයා කියලා කිව්වොත් එහෙම කියපු පරයගෙ කන රත්වෙන්න ගහන්න නේද හිතෙන්නේ?
ඇත්තටම ඔබට හිතෙන්නෙ පරයා කියන්නේ මහ එපාකරපු වචනයක් කියලා. ඒක එහෙම නෙවෙයි කියලා කවුරු හරි කිව්වත් ලේසියෙන් පිළිගන්න බැරි බරක් ඒ වචනෙ ගැබ්වෙලා තියෙනවා කියලමයි ඕනෙම කෙනකුට හිතෙන්නේ. අපි අපේ ලේසියට පරයා, පරයෝ කියලා කිව්වට මේක දෙමළ වචනයක් විදියට ‘පරයි’ කියලත් භාවිත වෙනවා. හැබැයි දමිළ ජනයා මේ වචනය භාවිත කරන ප්රමාණයත් අපේ අය භාවිත කරන ප්රමාණයත් ගත්තාම ඕනෑම කෙනකුට තේරෙනවා ඇති අපි මේ වචනය ටිකක් වැඩියෙන් භාවිත කරනවා කියලා. හැබැයි ඉතින් ඒ භාවිතය යහපත් අදහස් දැක්වීමකට වඩා යම් කිසි අයහපතක් එහෙම නැත්නම් කේන්තිය පාලනයට මෙය භාවිත කරනවා වෙන්නත් පුළුවන්.
ඇත්තටම මොකක්ද මේ ‘පරයා’ කියන වචනයේ තේරුම. දෙමළෙන් ‘පරයි’ කිව්වත් සිංහලෙන් ‘පරයා’ කිව්වත් පිටස්තර පුද්ගලයා එහෙම නැත්නම් ආගන්තුකයා, යම් ප්රදේශයකට සීමාවකට පිටතින් පැමිණි පුද්ගලයාට තමයි පරයා, නැත්නම් පරයෝ කියන්නේ. එහෙම බැලුවාම හිටි ගමන් කඩන් පාත්වෙන හරිහමන් විස්තරයක් නොදන්න පරයො දැන් නම් කොහෙත් දකින්න පුළුවන්. ගංකාරයො වගේ පැනගෙන කට දාගෙන හරි හරියට කයිවාරු ගහගෙන බොරු සෝබන දාගෙන ඉන්න වැඩිහරියක් පරයො කියන එකත් ආයෙ ඉතින් අමුතුවෙන් කියන්න ඕනෙ නෑනේ. එහෙම පරයො අතරේ එහෙම පරයි අතරේ මේ වචනයට අයිතියක් තියන පිරිසක් උතුරේ ඉන්නවා කියන එකත් රහසක් නෙවෙයි. ඔවුන් එදා මෙදාතුර කාලයේ පරයි විදියට ආඩම්බරෙන් ජීවත් වෙන්නෙ තමන්ගෙ ඉතිහාසය තුළ රටේ ඒකීයභාවය වෙනුවෙන් කැපවුණාට කියන අභිමානයත් හිතේ තියාගෙනලු. ඒකටත් හේතුවක් තියෙනවා. මේ උතුරේ පරයි තුන්හෙළය එක්සේසත් කරපු දුටුගැමුණු රජුත් සමග අතිශය සමීපව කටයුතු කරපු පිරිසක් විදියටයි ජනප්රවාද අනුව හෙළිවෙන්නේ.
ඒ අපූරු කතාව ජනප්රවාදයේ එන්නේ මේ විදියට. එකල රටට හානි කරපු එළාර රජුටත් එළාර රජුගෙ හමුදාවන්ටත් දුටුගැමුණු රජු කිසිම සමාවක් දීමට කැමැත්තක් තිබිලා නෑ. එනිසා සතුරු සේනා දුටු තැන පන්න පන්නා පහරදීමේ පුරුද්දක් ගැමුණු රජුට තිබුණාය කියලත් ජනප්රවාදයේ කියැවෙනවා. එහෙම සතුරු හමුදා සේනාවකට පහරදෙමින් අනුරාධපුරයේ සිට ඉදිරියට ගිය ගැමුණු රජු සහ සේනාව එම සේනාව පරාජයට පත්කොට එදිනට සටන නතර කරපු තැන කොඩියක් සිටුවා තම ජයග්රහණය සනිටුහන් කරපු බවත්, එහෙම කොඩිය සිටවූ තැන වර්තමානයේ කොඩිකාමම් ලෙසින් හඳුන්වන බවත් කියැවෙනවා.
ඒ කතාව එහෙම වෙද්දි තවත් අපූරු දෙයක් වුණාය කියලත් කියැවෙනවා. ඒ තමයි එකම දේකට අද වුණත් කොහේ හරි තැනකට ගියොත් ඒ වැඩේ ඉවර කරලා ආපහු එද්දී ඒ ගියපු නඩෙන් කිහිප දෙනෙක් හරි ඔය ගිය තැනක නතර වෙනවාමනේ. එක්කෝ ඒ පැත්තෙන් කසාදයක් කරගන්නවා. නැත්නම් වෙනත් හේතුවක් හදාගන්නවා. ඕක මේ එදා විතරක් නෙවෙයි, ඉතිහාසය පුරාම සිද්ධ වෙච්ච දෙයක්ය කියලනෙ කියන්නේ. ඉතින් මේ දුටුගැමුණු රජුගෙ සේවාවත් එදා ආපහු ආවම ඒ ගිය පිරිසෙන් කොටසක් කොඩිකාමම්වල නතර වුණාලු. මේ පිරිස ගැමුණු රජුගේ සේනාවට ආහාර පිළියෙල කළ පිරිස කියලයි කියන්නේ. කොහොම නමුත් එහෙම නතරවුණු පිරිස කොඩිකාමම්වල සිට ඒ ප්රදේශය පුරා පැතිර යමින් ජීවත් වුණු බවත් කියැවෙනවා.
එදා එහෙම නතර වුණු පිරිස හඳුන්වපු නම ‘පරයි’ විදියටයි භාවිත වෙලා තියෙන්නේ. ජනප්රවාදයට අනුව ගැමුණු රජුගෙ සේනාවේ පිරිසක් නිසාම ඔවුන් එම ප්රදේශයේ සිය අභිමානය පතුරමින් ජීවිකාව කරගෙන ගිහින් තිබෙනවා.
කොහොම හරි පරයටයි, පරයෙක් නොවන එකාටයි පරයා පරයා කියන බහුතරයක් ඔය කතාව නොදන්නවා වගේම මේ වචනය කියන්න ඕන තැනවත් කියන්නේ ඇයි කියන්නවත් බහුතරයක් දෙනා නොදන්නවා වෙන්න පුළුවන්. නොතේරෙනවා වෙන්නත් පුළුවන්. තේරුණත්, නොතේරුණා වගේ ඉන්නව වෙන්නත් පුළුවන්. එහෙම කෙනකුටත් ඉතින් කියන්න වෙන්නේ පරයා කියල තමයි.
කුමාර රත්නායක